Krapte op de arbeidsmarkt: hoe komt het?

Oorzaak 1: de coronacrisis

Tijdens de coronacrisis zijn veel mensen die werkzaam waren in bijvoorbeeld de horeca en detailhandel noodgedwongen ander werk gaan doen. Deze groep keerde vaak niet terug naar het oude werk of sector. Daarnaast ontstond er vanaf begin 2021 een ‘inhaalvraag’: de aankopen en bestedingen die waren uitgesteld, werden alsnog gedaan. Dit zorgde voor een stijgende vraag naar personeel.

Oorzaak 2: vergrijzing

De coronacrisis is een tijdelijke, plotseling oorzaak, maar er zijn ook structurele oorzaken, waaronder vergrijzing. Dit heeft namelijk een grote impact: 1 op de 10 werknemers in Nederland is 60 jaar of ouder en zal binnen nu en 7 jaar met pensioen gaan. Dit heeft effect op alle sectoren, maar in een aantal sectoren ligt het aantal 60-plussers hoger dan gemiddeld, zoals: zorg en welzijn, industrie en openbaar bestuur. Ook is er in met name de zorg sprake van een 'dubbele druk': er stromen meer werknemers uit omdat ze met pensioen gaan en tegelijkertijd zorgt een vergrijzende bevolking voor een stijgende vraag naar zorg.

Oorzaak 3: deeltijdwerk

Wist je dat Nederland het hoogste aandeel deeltijdwerk van Europa heeft? Bovendien groeit het aantal mensen dat in deeltijd is gaan werken. In sommige gevallen is deeltijdwerk onvermijdelijk, bijvoorbeeld bij een buitenschoolse opvang of leerlingenvervoer, waar de werkuren buiten schooltijden vallen. Ook in de zorg wordt veel met deeltijdse contracten gewerkt om de druk op de roosters te minimaliseren, bijvoorbeeld in het geval van ziekte.

Oorzaak 4: mismatches

Profielen die niet (meer) aansluiten op de arbeidsmarkt, mismatches, komen ook steeds vaker voor. Dit komt bijvoorbeeld voor wanneer studenten kiezen voor een opleiding waarvan de kansen op de arbeidsmarkt klein zijn of wanneer mensen niet op tijd zijn omgeschoold. Daarnaast komen mismatches in voorkeuren ook vaak voor: de wensen van de werknemer of werkzoekende sluiten niet aan op de wensen van de werkgever, of andersom. Bijvoorbeeld locatie, taal of aantal uren. Tot slot komen er de komende jaren nieuwe functies bij op de arbeidsmarkt, zoals dronepiloot of neuromarketeer.

Het eind in zicht?

Dan is natuurlijk de vraag: komt er binnen afzienbare tijd een einde aan deze krapte? Het UWV stelt dat de krapte, door de structurele factoren, in een aantal sectoren de komende jaren nog niet voorbij zal zijn. Gelukkig zien werkgevers, maar ook werknemers, steeds meer kansen. Bijvoorbeeld door het inhuren van AOW-gerechtigde medewerkers. Door de vergrijzing is er een enorm groot arbeidspotentieel, helemaal omdat 4 op de 10 AOW'ers aangeeft ervoor openstaat om door te werken.

Bron: UWV